CÂY MẶT QUỶ

Cây mặt quỷ là một loại dược liệu mọc hoang phổ biến ở nước ta. Tuy nhiên không phải ai cũng biết rõ về những công dụng mà cây thuốc mà lại. Theo y học cổ truyền, cây có công dụng làm thuốc chữa nhiều loại bệnh về da như mụn nhọt, mẩn ngứa, các vết cắn và nhiều bệnh khác.

Cây mặt quỷ là cây gì?

Cây mặt quỷ hay còn có tên gọi khác là đơn mặt quỷ, cây gạch, nhàu lông. Cây có tên khoa học là Morinda umbellate L. (Morinda scadens Roxb., Stigmanthus cymosus Lour). Cây thuộc họ Cà phê Rubiaceae. Đây là một loại thảo dược được ứng dụng chữa nhiều bệnh trong Đông y.

Mô tả cây mặt quỷ

Dưới đây là một số đặc điểm về hình dạng, phân bố, bộ phận dùng và cách sơ chế dược liệu.

Đặc điểm của cây mặt quỷ

Cây mặt quỷ là loại cây mọc tỏa, thân mềm thân leo có thể dài tới 10m.

Lá cây hình trái xoan ngược rộng, thuôn, bầu dục, hay hình dải-ngọn giáo, thót lại ở gốc. Lá tù nhọn hay có đuôi và nhọn mũi ở đầu, dài 2-12,5cm, rộng tới 4cm. Lá cây mặt quỷ nhẵn hình tam giác hay có lông ở mặt dưới, gân phụ 4-6 cặp, cuống dài 1cm.

Hoa xếp thành đầu đường kính khoảng 6mm ở ngọn nhánh hay xếp hình tán. Hoa có màu trắng, tràng có ống có lông ở vùng cổ, thuỳ 4 thon. Cây hoa mặt quỷ thường không ra bông theo mùa, có thể nở quanh năm.

Quả gồm những hạch dính nhau có màu đỏ, rộng 8-10mm, gần hình cầu, dẹp. Quả mặt quỷ có bề mặt sù xì, hình thù quái dị, giống như một con quỷ với nhân cao 4mm, dày 2mm. Có 1 hạt trong mỗi nhân.

Phân bố cây mặt quỷ

Cây mặt quỷ mọc rất phổ biến ở những đồi có cây bụi hay rừng thưa tại nhiều tỉnh nước ta. Cây thường được tìm thấy mọc ở các bờ đất dưới chân đồi, ven suối. Người ta cũng hay gặp cây mặt quỷ mọc bò trên các cây bụi nơi đất khô trãi nắng miền trung từ Cao Bằng, Lạng Sơn, Quảng Ninh…

Trên thế giới, thường thấy cây mọc ở các nước nhiệt đới châu Á, Trung Quốc, Nhật Bản, châu Mỹ…

Bộ phận sử dụng và cách sơ chế của cây mặt quỷ

Lá và rễ là bộ phận thường được sử dụng làm thuốc của cây. Có khi, người ta thu hoạch toàn cây và lá để sử dụng. Sau khi thu hái về, đem dược liệu đi rửa sạch rồi cắt ngắn thành từng đoạn. Sau đó đưa ra nắng phơi hoặc sấy khô. Bảo quản dược liệu trong túi nilong, để nơi khô ráo, thoáng mát.

Cây mặt quỷ có tác dụng gì?

Tác dụng của cây mặt quỷ đối với sức khỏe và chữa bệnh vô cùng đa dạng. Cây không chỉ hiệu quả trong việc chữa các bệnh ngoài da mà còn rất tốt cho tiêu hóa, xương khớp, tiết niệu… Cụ thể:

Cây mặt quỷ có tác dụng trị mụn nhọt, mẩn ngứa

Trong y học cổ truyền, cây mặt quỷ có vị cay, ngọt, tính hơi nóng, trong rễ cây mặt quỷ có chứa chất glucosid và một số chất tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lá và thân dùng ngoài trị mụn nhọt, lỵ, mẩn ngứa, ghẻ lở ngoài da.

Tìm hiểu thêm: Hoa atiso và cỏ bạc đầu cũng có tác dụng trị mụn rất hiệu quả.

Cây mặt quỷ có tác dụng chữa rối loạn tiêu hóa

Ở các nước trên thế giới như Ấn Độ, người ta đã sử dụng lá cây mặt quỷ kết hợp với một số loại thảo dược khác. Hoặc một số chất thơm sắc nước uống dùng trị tiêu chảy và kiết lỵ khá hiệu quả và được ưa chuộng. Giải quyết triệt để các vấn đề về tiêu hóa, chữa rối loạn tiêu hóa.

Cây mặt quỷ có tác dụng chữa khớp, thấp khớp

Y học cổ truyền đã chứng minh, trong cây mặt quỷ có vị cay, ngọt, tính hơi nóng có tác dụng tả hoả, ích thân, cường cân cốt. Trong thành phần dược tính của cây mặt quỷ được ác dược sĩ, giảng viên tại Trường Cao đẳng Y dược TP HCM đã xét nghiệm thấy chất glucosid và các dẫn xuất anthraquinone bên trong rễ của cây mặt quỷ.

Cây mặt quỷ có tác dụng chữa sốt, ho, cầm máu

Ở Trung Quốc, theo sách Hải Nam thực vật chí, dùng cây mặt quỷ bỏ rễ chữa sốt, ho, cầm máu, trị đau dạ dày, viêm gan cấp, ngoại thương chảy máu. Ngoài ra đã có nghiên cứu chứng minh, cây mặt quỷ còn dùng trị đau lưng, tê thấp.

Cây mặt quỷ có tác dụng trị các bệnh về tiết niệu

Ở Inđônêxia, người ta sử dụng cây mặt quỷ để điều trị các bệnh: đau bụng, ỉa chảy, bệnh về cơ quan tiết niệu, bệnh đái đường bệnh tê phù, bệnh lao phổi, đau ngực, ho, đau gan, chữa các vết cắn, vết đứt và các vết thương.

Cây mặt quỷ chữa bệnh gì?

Cây mặt quỷ chữa được rất nhiều loại bệnh. Dưới đây là một số bài thuốc trị bệnh từ cây thuốc rất hiệu quả và được tin dùng mà bạn có thể tham khảo.

Cây mặt quỷ chữa bệnh về khớp

Chuẩn bị cây mặt quỷ, vỏ xà cừ, cỏ xước, rễ cây chổi sể đồng mỗi vị 10g. Tất cả rửa sạch, để ráo rồi đem sắc lấy nước uống.

Cây mặt quỷ chữa bệnh giun sán

Dùng 10-16g dược liệu khô. Đem rửa sạch, để ráo nước. Sau đó cho vào nồi cùng 800ml nước. Sắc đến khi nước còn phân nửa là được. Để nguội, chia 3 lần uống hết trong ngày.

Cây mặt quỷ chữa bệnh đau khớp, đau lưng

Lấy 12-20g dược liệu khô. Rửa sạch dược liệu rồi để ráo nước. Sau đó sắc với 1 lít nước cho đến khi cạn còn 400ml thì tắt bếp. Chia ra 2 lần uống trong ngày.

Những lưu ý khi dùng cây mặt quỷ

• Theo dân gian, cây mặt quỷ tươi, quả có tính độc nên không nên để gần tầm tay trẻ em
• Cây mặt quỷ có tính độc nên khi sử dụng nên tuân theo hướng dẫn của bác sĩ
• Tác dụng của cây mặt quỷ còn tùy thuộc vào cơ địa hấp thụ của mỗi người, khi sử dụng nên qua thăm khám và chỉ định của thầy thuốc.