Thiên sơn tuyết liên được giới y học mệnh danh là tiên dược, có tác dụng giải độc, thường dùng để bổi bổ sinh lực cho cánh mày râu. Ngoài ra, thảo mộc tự nhiên này còn được sử dụng với mục đích điều trị các bệnh lý liên quan đến bế kinh, phổi hoặc phong thấp.
+ Tên khác: Tuyết liên hoa (sen tuyết)
+ Chi: Cúc
I. Mô tả thiên sơn tuyết liên
+ Đặc điểm thực vật
Tuyết liên hoa là loại cây thân thảo. Khi cây chưa nở hoa, có hình dáng giống súp lơ trắng. Lá có hình lưỡi mác, mép lá loăn xoăn, màu xanh nhạt. Hoa có nhiều cánh, mỏng manh, màu trắng hoặc vàng nhạt thường ôm khum lấy nhụy hoa màu đỏ tím. Hoa thường nở trong vòng 8 tháng. Hạt tuyết liên hoa nảy mầm ở nhiệt độ 0 độ C.
+ Phân bố
Tuyết liên hoa sống ở các sườn núi cheo leo hoặc kẽ nứt của vách đá. Cây sinh trưởng ở độ cao 2.500 – 4.000 m so với mực nước biển. Do đó, thảo mộc này thường tìm thấy ở các vùng khí hậu khắc nghiệt như Tây Tạng và núi Thiên Sơn – Tân Cương của Trung Quốc.
+ Bộ phận dùng, thu hái, chế biến và bảo quản
- Bộ phận dùng: Cả cây
- Thu hái: Tuyết liên hoa thường mất khoảng 5 năm để nở hoa. Khi hoa nở, cây thường được nhổ về làm thuốc chữa bệnh
- Chế biến: Phơi khô
- Bảo quản: Nơi khô thoáng, tránh ánh nắng hoặc ẩm ướt
+ Thành phần hóa học
Thiên sơn tuyết liên chứa nhiều acid amin, protein và nhiều dưỡng chất thiết yếu khác như alkaloid và chất chống oxy hóa flavonoid.
II. Vị thuốc
+ Tính vị
Tính nhiệt
+ Tác dụng
Theo Y học cổ truyền Trung Hoa, tuyết liên hoa có tác dụng giải độc. Do đó, thảo dược thường dùng cải thiện các triệu chứng bệnh như:
- Thân thể đau nhức
- Hạ sốt hoặc đau nhức đầu
- Bế kinh, rối loạn kinh nguyệt
- Các bệnh lý liên quan đến phổi
- Bệnh xương khớp như phong thấp, viêm thấp khớp
- Bồi bổ sinh lực cho nam giới
Bên cạnh đó, một số nghiên cứu Y học hiện đại cũng chứng minh, tuyết liên hoa có tác dụng trong việc chữa mỏi, đau nhức do suy giảm chức năng tình dục và phong thấp thận hư gây nên. Ngoài ra, dược liệu còn giúp điều hòa kinh nguyệt ở phụ nữ, cải thiện tình trạng kinh không đều hoặc thống kinh.
Thêm vào đó, thiên sơn tuyết liên còn giúp điều tiết độ toan kiềm trong cơ thể. Đồng thời giúp tăng cường sức đề kháng, chống lão hóa, chống mệt mỏi và làm giảm nguy cơ mắc bệnh. Ngoài ra, thảo dược còn được ứng dụng trong sản xuất thuốc trợ tim, thuốc chống ung thư và chữa cao huyết áp.
III. Cách dùng thiên sơn tuyết liên
Thiên sơn tuyết liên có thể sử dụng theo những cách sau đây:
1. Sắc thuốc uống
+ Cách thực hiện đơn giản sau đây:
- Sử dụng 1 bông tuyết liên hoa khô đem rửa sạch
- Sau đó cho vào ấm và đun sôi với 5 – 7 lít nước
- Đun cho đến khi nước màu nước thay đổi, tắt bếp và lọc nước ra bình
Dùng nước tuyết liên hoa uống mỗi ngày. Khi uống hết lượt nước đầu tiên, bạn cho thêm, 1 – 3 lít nước lọc vào, đun tiếp cho đến khi nước chuyển màu là có thể uống.
Lưu ý: Tùy thuộc vào độ to nhỏ của hoa mà thêm lượng nước đun phù hợp. Cụ thể, hoa lớn 5 – 7 lít nước còn hoa nhỏ từ 1.5 – 3 lít.
2. Pha trà
+ Cách làm:
- Tuyết liên hoa sau khi được phơi khô và đem xay nhuyễn thành bột mịn
- Mỗi ngày dùng 1 muỗng cà phê cho vào ấm trà và hãm 5 – 10 phút rồi uống
Ngoài dùng bột thiên sơn tuyết liên hãm trà uống, bạn cũng có thể thêm bột này vào các món ăn hàng để tăng cường sức khỏe và hỗ trợ điều trị bệnh.
3. Ngâm rượu tuyết liên hoa
+ Cách thực hiện như sau:
- Tuyết liên hoa sau khi rửa sạch cho vào bình thủy tinh
- Sau đó, đổ ngập rượu, khoảng 5 – 7 lít rượu trắng 35 độ đối với bông hoa sen tuyết lớn, còn đối với hoa nhỏ ngâm 1.5 – 3 lít
Rượu tuyết liên hoa sau khoảng 45 ngày là có thể sử dụng được. Mỗi ngày uống 1 – 2 lần, mỗi lần uống khoảng 20 – 30 ml. Để tránh những ảnh hưởng không mong muốn, bạn không nên quá lạm dụng. Tốt nhất nên sử dụng rượu ngâm hoa thiên sơn tuyết liên sau mỗi bữa ăn để hạn chế hiện tượng gây kích ứng dạ dày.
4. Thiên sơn tuyết liên ngâm mật ong
- Cách 1: Dùng 100 gram hoa thiên sơn tuyết liên tươi, rửa sạch, để ráo và ngâm với mật ong. Sau khoảng 1 tuần ngâm có thể dùng để tăng cường và hồi phục sức khỏe. Mỗi ngày, bạn nên ngậm 1 lát mỏng hoa và uống một ít nước mật ong có chứa dịch chiết từ hoa. Thực hiện đều đặn để có kết quả tốt.
- Cách 2: Tuyết liên hoa sấy khô đem tán bột và sao vàng. Mỗi ngày dùng khoảng 10 gram bột trộn với 10 ml mật ong và uống.
Ngoài các cách nêu trên, có thể dùng bông tuyết liên tươi đem nấu canh hoặc xào ăn, giúp làm giảm đau và hỗ trợ điều trị đau nhức do xương khớp gây nên.
IV. Một số lưu ý khi dùng thiên sơn tuyết liên
Khi sử dụng thiên sơn tuyết liên bồi bổ cơ thể hoặc tăng cường sức khỏe, hỗ trợ điều trị, các bạn nên đặc biệt chú ý những thông tin sau:
- Không dùng thiên sơn tuyết liên cho phụ nữ có thai. Bởi các hoạt chất chứa trong dược liệu này có tác dụng làm co tử cung. Do đó, phụ nữ đang mang thai sử dụng có thể gây sẩy thai hoặc thai chết lưu
- Vì hoa có tính nhiệt có thể gây đổ mồ hôi nhiều nên người bệnh mắc chứng ra mồ hôi không nên dùng
- Có một số loại thiên sơn tuyết liên mang độc tính. Do đó, trước khi sử dụng cần ép hết độc tố. Tuyệt đối không sắc thuốc hoặc ngâm rượu khi chưa loại bỏ độc tính, tránh ảnh hưởng đến sức khỏe
Thiên sơn tuyết liên là loại dược liệu tăng cường sức khỏe, đồng thời mang lại nhiều tác dụng hữu ích trong việc điều trị bệnh. Tuy nhiên, thảo mộc này chứa độc tính, sử dụng quá liều có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Do đó, trước khi dùng, bạn nên tham khảo ý kiến từ bác sĩ hoặc thầy thuốc có trình độ chuyên môn cao.