Trà shan tuyết là một trong những loại trà đặc sản của vùng núi cao Tây Bắc, là tinh hoa của đất trời. Loại trà này có vị đặc trưng của miền sơn cước có công dụng giúp giải nhiệt, giải độc cơ thể, giúp ăn ngon, ngủ ngon, rất tốt cho người lớn tuổi.
Trà shan tuyết là gì?
Trà shan tuyết hay còn được gọi là chè shan tuyết là một loại trà xanh có búp to màu xám trắng, quanh búp có phủ một lớp lông tơ trắng mịn nên được người dân miền sơn cước gọi là trà tuyết.
Trà shan tuyết cổ thụ là gì?
Sở dĩ nó được gọi là “cổ thụ” là vì nó có tuổi thọ lâu năm từ 200 đến 300 năm tuổi có đường kính đến 2 – 3 người ôm không xuể. Còn những cây khoảng 40 năm tuổi thì được gọi là “tiểu thụ”. Những cây trà tiểu thụ hình thành bằng hạt của cây cổ thụ rơi xuống đất và sinh trưởng.
Đặc điểm của trà shan tuyết
Cây trà này là loại cây gỗ thân cổ thụ to lớn, quanh thân đều có một lớp lông trắng bao phủ. Có chiều cao lên đến hàng chục mét, búp trà to và lá trà cũng rất dày, trên bề mặt đều có lông tơ trắng bao phủ.
Sở dĩ nó được mệnh danh là “tinh hoa của đất trời” hay “đệ nhất danh trà Việt” là do nó sinh trưởng tại vùng sơn cước với khí hậu quanh năm đều lạnh và sương mù bao phủ. Nó chỉ sinh trưởng ở những nơ có độ cao từ 2000 đến 3000 mét so với mực nước biển. Tuy nhiên, tốc độ sinh trưởng của nó lại chậm hơn so với những loại trà khác.
Đặc biệt, nó không cần đến sự chăm bón, tưới tiêu hay phun thuốc gì cả. Quanh năm chỉ phơi mình dưới nắng, gió và sương nhưng nó vẫn cho búp trà đều đặn.
Khu vực phân bố trà shan tuyết cổ thụ
Trà shan tuyết có nguồn gốc từ Mông Cổ, Trung Quốc và du nhập vào Việt Nam đã từ rất lâu.
Ở nước ta, loại trà này chỉ phân bố ở những nơi có độ cao từ 1500 – 2000 mét so với mực nước biển, nơi quanh năm có khí hậu lạnh và sương mù vây kín. Một số vùng trà shan tuyết nổi tiếng ở nước ta như Tà Xùa – Sơn La, Suối Giàng – Yên Bái, Lũng Phìn – Hà Giang, Tuyên Quang, Sa Pa – Lào Cai, Tây Côn Lĩnh.
Thu hái và chế biến trà shan tuyết
Khác với những loại trà bình thường như trà Thái Nguyên, trà Lâm Đồng, khi thu hái người dân chỉ cần lấy dụng cụ để hái lá trà. Còn với trà tuyết thì người dân phải trèo lên cây để mà hái rất vất vả và nguy hiểm. Chính vì thế mà loại trà này có giá trị kinh tế cao.
Thời gian thu hái trà tuyết có thể kéo dài đến gần 3 tháng. Quá trình thu hái dài hơn so với những loại trà khác từ 15 đến 20 ngày. Thời điểm vàng để thu hái trà đó chính là vụ mùa Đông và vụ mùa Xuân vì sẽ cho hương vị thơm nhất. Nếu muốn trà đậm đà thì thu hái vào mùa thu.
Các loại trà shan tuyết cổ thụ
Hiện nay ở nước ta có đến 6 vùng trà shan tuyết ở vùng sơn cước Tây Bắc. Nhưng chỉ có 3 vùng Suối Giàng (Yên Bái), Tây Côn Lĩnh (Hà Giang) và Tà Xùa (Sơn La) là nơi khai thác và chế biến trà hiệu quả nhất.
Trà shan tuyết cổ thụ Suối Giàng – Yên Bái
Được xem là “quê hương của cây trà thế giới”, vùng đất Suối Giàng hiện nay vẫn còn những rừng trà cổ thụ ở độ cao 1500m với hơn 8000 cây trà sinh trưởng tự nhiên.
Người dân tộc H´mong xem những cây trà này là một vị thuốc quý giá mà tổ tiên đã để lại cho họ, vì vậy cây trà tại vùng đất vẫn chưa được xem là hoang dã 100%. Với thời tiết có nắng quanh năm, vị trà ở đây có vị chát mạnh hơn so với những nơi khác. Vị trà ở đây được người dân miền Bắc rất ưa thích.
Trà shan tuyết Tà Xùa – Sơn La
Rừng trà tuyết Tà Xùa nằm ở độ cao 1800m so với mực nước biển và nằm cách huyện Bắc Yên 14km. Những đồi trà ở Tà Xùa mang hương vị rất đặc trưng mà không một loại trà nào có được.
Loại trà shan tuyết ở Tà Xùa đặc biệt quý hiếm bởi vì mỗi năm chỉ có khoảng vài trăm kí trà. Nhờ có khí hậu đặc biệt, 1 ngày có tận 4 mùa cùng với sự chênh lệch nhiệt độ giữa đêm và ngày mà trà ở đây có vị rất riêng: một chút vị chát hòa quyện cùng vị ngọt kéo dài. Nếu đã nhâm nhi một tách trà shan tuyết Tà Xùa rồi thì khó mà quên được hương vị của nó. Chính vì thế mà, nó không chỉ được người dân trong nước yêu thích mà ngay cả những vị khách nước ngoài cũng đánh giá cao.
Trà shan tuyết Hà Giang
Tại Hà Giang có đến 20.000ha đất trồng trà nhưng trong đó 60% tổng số diện tích trên là trà shan tuyết cổ thụ. Đây được xem là “vàng xanh” của núi rừng. Trà tuyết tại đây có vị ngọt hậu kéo dài, màu nước trà đậm nhưng vị không chát nhiều như 2 loại trà trên.
Trà shan tuyết có tác dụng gì?
Sở dĩ nó được mệnh danh là “tinh hoa của đất trời” là bởi vì nó mang trong mình rất nhiều công dụng tốt đối với sức khỏe của chúng ta, đặc biệt là người già, người lớn tuổi.
– Trà shan tuyết có tác dụng cực kì tốt đối với hệ tuần hoàn, nó giúp lưu thông máu huyết
– Có công dụng rất tốt trong việc kiểm soát lượng đường huyết, hạn chế lượng đường tăng cao, rất tốt cho người mắc bệnh tiểu đường
– Có tác dụng chống lão hóa da, giúp da tươi trẻ nhờ chiết xuất vitamin C giúp kích thích quá trình sản sinh collagen trong cơ thể giúp da hồng hào, tươi trẻ.
– Đặc biệt, trà còn giúp thanh nhiệt, bài trừ độc tố ra khỏi cơ thể, lợi tiểu, giúp giảm stress, giúp ăn ngon, ngủ ngon.
Cách pha trà shan tuyết
Nước trà có ngon hay không còn tùy thuộc vào cách pha trà.
Chuẩn bị:
Ấm pha trà có giữ nhiệt, dụng cụ lọc trà (bằng sứ có lưới hoặc inox đều được), bình chứa nước trà (bằng sứ, thủy tinh hoặc đất nung), thìa đong trà.
Cách pha trà:
-Trước tiên chúng ta phải tráng ấm pha trà bằng nước sôi; mục đich để làm nóng đều ấm và khử trùng ấm trước khi pha trà.
– Cho 6g trà vào ấm rồi cho 100ml nước sôi vào ấm và xoay tròn hoặc dùng thìa đảo trà trong ấm rồi chắt bỏ nước đầu. Thực hiện bước này giúp lá trà nở đều và nhanh ra trà hơn.
– Rót 200ml nước sôi vào ấm trà sao cho nước ngập mặt trà. Đợi khoảng 15 – 20 phút cho để ra trà.
– Cuối cùng, rót toàn bộ nước trà trong ấm qua dụng cụ lọc trà chỉ giữ lại khoảng 80ml lượng nước trà trong ấm để cho ra tách thưởng thức. Sau khi rót đợt trà đầu tiên thì có thể cho thêm 100ml nước sôi vào ấm để thưởng thức tuần trà thứ 2.
– Trà sau khi pha có màu vàng nhạt, vị chát đậm nhưng không gắt pha chút ngọt thanh.
Lưu ý khi pha trà: không nên ủ trà quá lâu trong ấm sẽ làm mất đi vị của trà; lượng trà và nước trà trên vừa đủ cho 2 người dùng. Nếu pha cho cả gia đình thì có thể điều chỉnh lượng trà và nước tương ứng.
Uống trà shan tuyết có tác dụng gì?
Trà shan tuyết là “đệ nhất danh trà Việt” nhờ hương vị pha vị chát nhưng không đắng, vị ngọt thanh đậm đà khiến bạn uống rồi khó có thể quên được.
Uống trà shan tuyết mỗi sáng hoặc tối trước khi ngủ sẽ giúp thanh nhiệt, giải độc cơ thể, giúp ngủ ngon, giảm căng thẳng. Đồng thời sẽ cung cấp collagen cho da và giúp lưu thông máu huyết.